Prijetnja ogromnih šteta u šumama i šumarskoj privredi sa nesagledivim posljedicama je već na vidiku, i ne učine li se adekvatne, i to VANREDNE akcije u neposrednoj budućnosti, na sanaciji lošeg zdravstvenog stanja, to će postati stvarnost u idućoj godini.
U nedostatku adekvatne zakonske regulative na nivou FBiH, neusaglašenosti postojećih zakonskih rješenja, loše organizacije čuvanja i zaštite šuma, sukoba nadležnosti, čak unutar jednog ministarstva u FBiH, u proteklom periodu od prestanka važenja Zakona o šumama FBiH (i Uredbe sa zakonskom snagom), negativni trendovi vezani za gazdovanje šumama, se konstantno pojačavaju.
Šumarska privreda se konstantno opterećuje većim obavezama, a povrata sredstava za unapređenje stanja šuma (prema kantonalnim zakonskim odredbama o taksi za unapređenje općekorisnih i svih funkcija šuma) u punoj mjeri ili u cjelini nema.
Ne postoji sistem stalnog praćenja zdravstvenog stanja šuma na nivou države niti entiteta, kontrole štetnih domaćih i invazivnih štetnika, kao u svim drugim evropskim zemljama. Problem krađa drveta (ilegalnih sječa) već odavno poprima oblike organizovanog kriminala i dodatno usložnjava sliku zdravstvenog stanja šuma.
Opterećenja sporim procedurama izvršavanja sanitarnih sječa oboljelih i zaraženih stabala, ili, u nekim slučajevima apsurdne zabrane istih od “inspektora za vode”, broj oboljelih i zaraženih stabala se vrlo brzo povećava.
Bio je potreban samo jedan klimatski okidač – suša u 2012. godini, koja je izazvala stres i smanjenu vitalnost stabala da dođe do pojave oboljenja i sušenja velikog broja stabala, a koja su žarišta za širenje zaraze.
Obim sanitarnih sječa koje je hitno potrebno izvršiti, već premašuje planirane redovne (uobičajene) obime sječa. U pojedinim kantonima (Srednjebosanskom, Tuzlanskom, Zeničko-Dobojskom i Sarajevskom), šumarska preduzeća već gube bitku u pokušaju smanjenja broja takvih stabala u šumama. Konstantno se javljaju nova.
Sa zaraženih stabala, štetni insekti i drugi patogeni se brzo premještaju na zdrava stabla. U sljedećoj godini, ako se ne reducira njihov broj možemo očekivati katastrofu u vidu masovnog sušenja cijelih šumskih kompleksa.
Sječama samo ovih stabala, na velikom prostoru, preduzeća šumarstva konstantno stvaraju gubitke.
Na sastanku direktora šumsko privrednih/gospodarskih društava, kantonalnih resornih ministarstava i uprava za šumarstvo, predstavnika Federalnog ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, Federalne uprave za šumarstvo, Šumarskog fakulteta, glavnog Federalnog i kantonalnih šumarskih inspektora i Hrvatskog šumarskog društva BiH, koji je nedavno održan u organizaciji Udruženja inženjera i tehničara šumarstva Federacije Bosne i Hercegovine (UŠIT FBiH) konstatovano je da samo hitne vanredne mjere svih nadležnih institucija i preduzeća šumarstva, mogu zaustaviti katastrofu na pomolu.
Nema vremena za politikanstva, stanje liči na požar koji se rasplamsava.
Udruženje inženjera i tehničara šumarstva
Federacije Bosne i Hercegovine
Prilog: Izvod iz zapisnika sa pomenutog sastanka.
…. Nakon iznešene opsežne diskusije većine učesnika sastanka, usvojeni su sljedeći zaključci:
- Da korisnici šuma – šumsko privredna društva u FBiH, hitno urade Planove sanacije šuma koja se suše, za područja zahvaćenim poremećajem biološke ravnoteže usljed prekomjerne pojave entomoloških (insekti) i fitopatoloških (gljivična) uzročnika, a čija je posljedica pojave, suša i požari u 2012. godini. Navedene Planove sanacije uraditi u saradnji sa Kantonalnim upravama za šumarstvo.
- Da Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH uputi zahtjev federalnim i kantonalnim organima za proglašenje stanja prirodne nepogode izazvane poremećajem biološke ravnoteže u šumama FBiH, usljed utjecaja biotičkih i nebiotičkih agenasa.
- Da Planovi sanacije šuma hitno se dostave na adrese nadležnih kantonalnih, federalnih i državnih institucija za pružanje materijalne i stručne pomoći u realizaciji Planova sanacije ugroženih područja i ubrza procedura za realizaciju istih.
- Da Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH uputi zahtjev nadležnim kantonalnim i federalnim institucijama da se prispjele naknade opšte korisnih funkcija šuma stave u funkciju u skladu sa namjenom.
- Da nadležne institucije svih nivoa vlasti i Udruženje inženjera i tehničara FBiH, traže pomoć od svih dostupnih domaćih i međunarodnih fondova u realizaciji Planova sanacije.
- Da Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH uputi urgenciju – zahtjev nadležnom Federalnom ministarstvu, da se okonča procedura donošenja Programa razvoja šumarstva FBiH.
- Da se Koordinacioni tim za praćenje stanja i realizacije Planova sanacije zaraženih šuma popuni sa najstručnijim kadrom u FBiH.
- Da se zimski period iskoristi za realizaciju Planova sanacije, jer je to period mirovanja insekatskih i biljnih bolesti uzročnika sušenja šuma.
- Da Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH organizuje edukaciju svog stručnog osoblja za kvalitetno djelovanje u navedenoj situaciji.
- Da Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH uputi zahtjev nadležnoj Federalnoj instituciji da glavni Federalni šumarski inspektor dobije ovlaštenje i “Glavnog Fitosanitarnog inspektora” (tu funkciju trenutno obavlja inženjer poljoprivrede za stočarstvo).
- Da Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH ne podržava Nacrt – Uredbe o zaštiti šuma, jer ista ne sadrži sve potrebne elemente da bi se kvalitetno sprovodila Integralna zaštita šuma. Zbog toga Udruženje preporučuje i zahtjeva od nove izvršne i zakonodavne Federalne vlasti da se HITNO donese odgovarajući Zakon o šumama FBiH.
Udruženje inženjera i tehničara šumarstva FBiH izražava svoju zabrinutost zbog navedenog alarmantnog stanja u šumarstvu prema izvršnoj i zakonodavnoj vlast u FBiH i o tome će obavjestiti javnost.
Udruženje inženjera i tehničara šumarstva
Federacije Bosne i Hercegovine
