Menu
Šume, s obzirom na njihovu samoobnovljivost, prirodnu strukturu, mješoviti sastav i prirodno podmlađivanje, predstavljaju jedan od osnovnih resursa i u Strategiji razvoja Bosne i Hercegovine u narednom periodu. Obzirom na geografski položaj Bosne i Hercegovine i utjecaj od mediteranske, submediteranske, umjerenokontinentalne i planinske klime do ravnica Posavine u sastavu šuma se pojavljuje niz šumskih zajednica sa preko 100 drvenastih vrsta. Osnovne vrste drveća su jela, smrča, bijeli i crni bor, bukva i hrastovi, te manji procenat plemenitih lišćara i voćkarica. Ovakav sastav vrsta zahtjeva od šumarskih stručnjaka širok dijapazon znanja o razvoju i načinu gospodarenja istim, da bi se očuvalo i unaprijedilo stanje šumskog fonda.
Obzirom da poslije rata nisu izrađene sve šumskogospodarske osnove niti je izvršena inventura šuma koristićemo podatke o stanju šuma iz Dugoročnog programa razvoja šumarstva u Bosni i Hercegovini za period od 1986. do 2000. godine. Šume i šumska zemljišta u Bosni i Hercegovini rasprostiru se na površini od oko 2,709.800 ha, što čini 53% površine države.
U državnom vlasništvu (Federacija BiH i Republika Srpska) je oko 2,186.300 ha ili 81%, a u privatnom vlasništvu 523.500 ha ili 19%. Pod pretežno prirodnim šumama raznih razvojnih stadija je oko 2,209.700 ha ili 81,5%, od čega je visokih šuma 1,291.900 ha ili 47,6% i izdanačkih šuma (panjača) 917.800 ha ili 33,9%. Izdanačke šume su posljedica golih siječa na velikim površinama u visokim šumama za vrijeme Austro-Ugarske vladavine i stare Jugoslavije od 1918. do 1941. godine, čestih ratova na ovim prostorima i poslijeratnih obnova.
Neobraslo šumsko zemljište zauzima oko 500.100 ha ili 18,5%, od čega je sposobno za pošumljavanje oko 392.300 ha, a nepodesno za pošumljavanje oko 163.147 ha. Značajne devastacije šuma, pretežno oko urbanih područja, desile su se i u prethodnom ratu. Posljedica rata je i velika minirana površina od preko 100.000 ha, koja je za duži vremenski period izgubljena za gospodarenje, a obzirom na oštećenost, predstavlja potencijalno žarište za razvoj biljnih bolesti i insekata.
Drvna zaliha svih šuma se procjenjuje na oko 291 milion, od čega četinara oko 108 miliona m3, a lišćara oko 183 miliona m3. Godišnji zapreminski prirast je 7,942.200 m3, od čega četinara 3,123.100 m3, a lišćara 4,819.100 m3. Mogući godišnji obim siječa je 7,235.500 m3, od čega četinara 2,589.200 m3, a lišćara 4,646.300 m3. Zbog nepotpunih podataka o stanju šuma zbog ratnih dejstava, da ne bi došlo do daljne devastacije šuma, nakon rata nijedne godine nije realiziran mogući obim siječa. Iz sječive drvne mase godišnje se može proizvesti neto drvne mase 5,351.000 m3 šumskih drvnih sortimenata, od čega četinara 2,191.000 m3, a lišćara 3,160.000 m3, za hemijsku preradu drveta 635.000 m3, rudnog i sitnog tehničkog drveta 244.000 m3 i ogrjevnog drveta 447.000 m3.
Na nivou Bosne i Hercegovine nema ministarstva nadležnog za šumarstvo. Ustavom Bosne i Hercegovine država je podijeljena na Federaciju BiH 51%, Republiku Srpsku 49% i Distrikt Brčko, a Federacija BiH podijeljena je na 10 kantona. Na državnom nivou prema vanjskim institucijama šumarstvo zastupa Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa.
Obzirom na Ustavne odredbe vlasnici šuma su Federacija BiH, Republika Srpska i Distrikt Brčko i oni svako na svom području administrativno upravljaju šumama preko ministarstava nadležnih za šumarstvo. Prema zakonu o šumama Federacije BiH, federalni ministar je ugovorom prenio poslove upravljanja i gospodarenja šumama kantonalnim ministrima nadležnim za poslove šumarstva.
U okviru Federalnog ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, formirana je Federalna uprava za šumarstvo koja ima funkciju planiranja razvoja šumarstva, a u sastavu kantonalnih ministarstava formirane su kantonalne uprave za šumarstvo koje imaju funkciju planiranja i administrativnog nadzora nad gospodarenjem državnim i privatnim šumama.
Obzirom na Ustavne odredbe vlasnici šuma su Federacija BiH, Republika Srpska i Distrikt Brčko i oni svako na svom području administrativno upravljaju šumama preko ministarstava nadležnih za šumarstvo. Prema zakonu o šumama Federacije BiH, federalni ministar je ugovorom prenio poslove upravljanja i gospodarenja šumama kantonalnim ministrima nadležnim za poslove šumarstva.
U okviru Federalnog ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva, formirana je Federalna uprava za šumarstvo koja ima funkciju planiranja razvoja šumarstva, a u sastavu kantonalnih ministarstava formirane su kantonalne uprave za šumarstvo koje imaju funkciju planiranja i administrativnog nadzora nad gospodarenjem državnim i privatnim šumama.
Gospodarenje šumama u oba entiteta preneseno je na javna preduzeća koja su formirale zakonodavne vlasti odnosno parlamenti/skupštine i koja se ne finansiraju iz Budžeta. U Federaciji BiH skupštine svih deset kantona formiraju po jedno šumskogospodarsko društvo na području kantona, kojem kantonalni ministar nadležan za poslove šumarstva ugovorom prenosi poslove gospodarenja državnim šumama u trajanju od pet godina i društvo je za svoj rad odgovorno kantonalnom ministarstvu.
U Republici Srpskoj formirano je jedno preduzeće koje gospodari svim državnim šumama i ono u svom sastavu ima 23 šumska gazdinstva i preduzeće je za svoj rad odgovorno Ministarstvu poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva Republike Srpske.
